ઇન્ડોનેશિયન બેંક દ્વારા 2008માં ભગવાન ગણેશની તસવીરવાળી નોટને બહાર પાડવામાં આવી હતી

ઇન્ડોનેશિયન રૂપિયા (IDR) 20,000 બૅન્કનોટની સિરીઝ પર ભગવાન ગણેશની તસ્વીર હતી. 2008માં આ નોટને ચલણમાંથી દૂર કરવામાં આવી છે, બેંક ઇન્ડોનેશિયામાં ઉપલબ્ધ માહિતી દર્શાવે છે. આ નોટોમાં તેમની ડિઝાઇનના ભાગરૂપે ભગવાન ગણેશની છબી હતી. જેને ટાંકીને કેટલાક ભારતીય નેતાઓએ ભારતીય બેંક નોટો પર દેવી-દેવતાઓની તસવીરો રાખવાની હાકલ કરી છે.

તો થોડા દિવસ પહેલાં દિલ્હીના મુખ્ય પ્રધાન અરવિંદ કેજરીવાલે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને કેન્દ્ર સરકારને મહાત્મા ગાંધીની સાથે ભગવાન ગણેશ અને દેવી લક્ષ્મીની તસવીરો ભારતીય નોટો પર ચલણમાં ઉમેરવા માટે હાકલ કરી હતી. કેજરતીવાલે આ વાતમાં મુસ્લિમ બહુમતી ધરાવતો દેશ હોવા છતાં તેમની નોંધ પર હિંદુ દેવતા ધરાવતા IDR 20,000નું ઇન્ડોનેશિયન ઉદાહરણ આપ્યું હતું. પરંતુ કેજરીવાલે નોટો પાછી ખેંચી લેવામાં આવી હોવાનો કોઈ ઉલ્લેખ નથી.

IDR 20,000 બૅન્કનોટ સિરીઝ 1998 માં રજૂ કરવામાં આવી હતી, જેમાં ઇન્ડોનેશિયાના નેતા કી હજર દેવાંતારા દર્શાવવામાં આવ્યા હતા, જે 31 ડિસેમ્બર, 2008 થી શરૂ થતા ત્રણ અન્ય બેંક નોટ સંપ્રદાયોની સાથે ચલણમાંથી પાછી ખેંચી લેવામાં આવી હતી, ત્યારબાદ તેઓ કાનૂની ટેન્ડર તરીકે બંધ થઈ ગયા હતા. જો કે ઇન્ડોનેશિયાના લોકો 30 ડિસેમ્બર, 2018 સુધીમાં દસ વર્ષ સુધી તેમની બદલી શકતા હતા.

કેજરીવાલની આ કમેનર 4:39 માર્ક પર ઇન્ડોનેશિયા-વિશિષ્ટ નિવેદન સાથે નીચે જોઈ શકાય છે.

જેના કારણે આમ આદમી પાર્ટીના દેખીતી રીતે સમર્થકોએ ઇન્ડોનેશિયાને ટાંકીને બૅન્કનોટ પર દેવતાઓનો સમાવેશ કરવાની હાકલ કરી, જ્યાં તેઓ માને છે કે ભગવાન ગણેશની છબીવાળી બૅન્કનોટ હાલમાં ચલણમાં છે.

IDR 20,000 ની નોટ પર દેવંતરા દર્શાવતી ભગવાન ગણેશની તસવીર નીચે જોઈ શકાય છે.

કેજરીવાલની ટિપ્પણી પહેલાં આ નોટ ચલણમાં હોવાનો દાવો પણ સોશિયલ મીડિયા પર વાયરલ થયો હતો. દાવો નીચે જોઈ શકાય છે.

14 વર્ષ પહેલા નોટબંધી 

 2018ના બેંક ઈન્ડોનેશિયાના વર્કિંગ પેપર મુજબ, બેંક નોટ્સની આ સિરીઝ 23 જાન્યુઆરી, 1998ના રોજ રજૂ કરવામાં આવી હતી.

તેમાં કી હદજર દેવાંતારા દર્શાવવામાં આવ્યા હતા, જે એક ઐતિહાસિક રાષ્ટ્રીય વ્યક્તિ છે જે વ્યાપક શિક્ષણના હિમાયતી હતા અને જેમણે ઈન્ડોનેશિયાના શિક્ષણ મંત્રી તરીકે સેવા આપી હતી. તેમની જન્મજયંતિ ઇન્ડોનેશિયાનો રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ દિવસ છે. દેવંતરાની બાજુમાં ભગવાન ગણેશની છબી હતી, જે નોટની સુરક્ષા વિશેષતા તરીકે પણ કામ કરતી હતી.

IDR 20,000 બૅન્કનોટની આ શ્રેણીની માન્યતા દસ વર્ષ સુધી ચાલતી હતી, જ્યારે તેને 31 ડિસેમ્બર, 2008 ના રોજ આ નોટબંધી કરવામાં આવી હતી.

બેંક ઇન્ડોનેશિયા દ્વારા નવેમ્બર 2008માં નોટબંધીની જાહેરાત કરતી નોટિફિકેશન અહીં મળી શકે છે. આ નોટને ત્રણ અન્ય બેંકનોટ શ્રેણીની સાથે ડિમોનેટાઇઝ કરવામાં આવી હતી (1998માં જાહેર કરવામાં આવેલ આદેશ કરાયેલ IDR 10,000, 1999માં જારી કરાયેલ IDR 50,000 અને 1999માં જારી કરાયેલ IDR 100,000).

ઉપર સંદર્ભિત પ્રકાશન કહે જણાવે છે કે, "ડિસેમ્બર 31, 2008 ના રોજ ચલણમાંથી નાણા રદ કરીને અને ઉપાડવાથી ચાર બેંક નોટ હવે માન્ય કાનૂની ટેન્ડર તરીકે લાગુ થશે નહીં."

એસ. બુડી રોચાડી, મની સર્ક્યુલેશન માટેના ડેપ્યુટી ગવર્નર રિલીઝમાં જણાવે છે. કે, આ નોટોનું ડિમોનેટાઈઝેશન એ સુરક્ષા અને સર્ક્યુલેશન દીર્ધાયુષ્યને બદલે નિયમિત કવાયત હતી. "બૅન્ક ઇન્ડોનેશિયા નિયમિતપણે રુપિયાની નોટો રદ કરે છે અને પૈસા પરના ચલણના સમયગાળા અને સુરક્ષા સુવિધાઓના વિકાસને ધ્યાનમાં લઈને પાછી ખેંચે છે"

જોકે, રિલીઝમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે જેમની પાસે આ નોટો હતી તેમની પાસે દસ વર્ષનો સમય હતો એટલે કે 30 ડિસેમ્બર, 2018 સુધી આ નોટને બદલી શકાતી હતી:

• કોઈપણ કોમર્શિયલ બેંક અથવા બેંક ઇન્ડોનેશિયા સાથે પ્રથમ પાંચ વર્ષ માટે
• ત્યારપછીના પાંચ વર્ષ માટે માત્ર બેંક ઈન્ડોનેશિયા સાથે

2018માં બેંક ઇન્ડોનેશિયાએ સમયમર્યાદા નજીક આવતી હોવાથી લોકોને બૅન્ક નોટ એક્સચેન્જ કરાવવાની યાદ અપાવવા માટે વધારાની બે પ્રેસ રિલીઝ મૂકી.

જૂન 2018માં બેંક ઇન્ડોનેશિયાએ નીચેની પ્રેસ રીલીઝ બહાર પાડી, જેમાં IDR 50,000 ની બેંક નોટની એક છબી છે જેનું મુદ્રીકરણ કરવામાં આવ્યું હતું. પ્રકાશન અહીં મળી શકે છે.

બેંક ઇન્ડોનેશિયાની જૂન 2018ની પ્રેસ રિલીઝમાં ગ્રાફિક.

3 ડિસેમ્બર 2018 ના રોજ બેંક ઇન્ડોનેશિયાએ જણાવ્યું હતું કે બેંકનોટ બદલવાની સમયમર્યાદા નજીક આવી રહી છે, અને તે તેમની સુવિધા માટે 29 અને 30 ડિસેમ્બરે વિશેષ વિનિમય ડેસ્કનું સંચાલન કરશે. તે અહીં મળી શકે છે.

વર્તમાન IDR 20,000 નોટો વિશે શું?

હાલમાં, બેંક ઇન્ડોનેશિયા સાથેની માહિતી IDR 20,000 બેંક નોટની ત્રણ ડિઝાઇન દર્શાવે છે. તેમના પર ભગવાન ગણેશની મૂર્તિ નથી

1. 2016માં જાહેર કરાયેલ, જેમાં ડૉ. G.S.S.J. રતુલાંગી, ઇન્ડોનેશિયન નેતા, જે અહીં મળી શકે છે.
2. 2022માં જાહેર કરાયેલ ફરી ડૉ. G.S.S.J. રતુલાંગી, જે અહીં મળી શકે છે.
3. 2011 માં જાહેર કરાયેલ એક અનકટ સ્મારક નોંધ જેમાં ઓટો ઇસ્કંદર ડી નાતા દર્શાવવામાં આવ્યા છે, જે અહીં મળી શકે છે.