અરુણાચલ પ્રદેશના તવાંગમાં થયેલી તાજેતરની અથડામણમાંથી હોવાના ખોટા દાવા સાથે મુઠ્ઠીભરી લડાઈમાં રોકાયેલા ભારતીય અને ચીની સૈનિકોનો એક જૂનો વીડિયો શેર કરવામાં આવી રહ્યો છે.
BOOM ને જાણવા મળ્યું કે આ વીડિયો ઓછામાં ઓછો બે વર્ષ જૂનો છે અને તે સિક્કિમમાં ભારતીય અને ચીની સૈનિકો વચ્ચેની બોલાચાલી દર્શાવે છે.
13 ડિસેમ્બર, 2022 ના રોજ લોકસભામાં સંબોધનમાં, સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથ સિંહે માહિતી આપી હતી કે ભારતીય સેનાએ પીપલ્સ લિબરેશન આર્મી (PLA) દ્વારા અરુણાચલ પ્રદેશમાં LAC (લાઇન ઑફ એક્ચ્યુઅલ કંટ્રોલ) ની યથાસ્થિતિ બદલવાના પ્રયાસોનો પ્રતિકાર કર્યો હતો 9 ડિસેમ્બરના પ્રારંભિક કલાકો દરમિયાન.
જૂન 2020 માં ગલવાન પછી બંને પક્ષો વચ્ચે પ્રથમ મોટી અથડામણના સમાચાર, 12 ડિસેમ્બરની સાંજે નોંધવામાં આવ્યા હતા.
આ અથડામણને દર્શાવવા માટેના કેટલાક વીડિયો સોશિયલ મીડિયા પર વાયરલ થઈ રહ્યા છે. તેમાંથી એક વીડિયોમાં સૈનિકો વચ્ચેની ઊંચાઈ પરની બોલાચાલી જોવા મળે છે જ્યાં તેઓ ખુલ્લા હાથે લડતા જોવા મળે છે. આ વીડિયોને દાવા સાથે શેર કરવામાં આવી રહ્યો છે કે ચીની પાસે વધુ સૈનિકો હોવા છતાં ભારતીય સેના 300 PLA સૈનિકોને ખૂબ જ સરળતાથી પાછળ ધકેલવામાં સફળ રહી હતી.
ફેસબુક પર કેપ્શનમાં લખ્યું છે કે, "300 થી વધુ ચીની ચિકન સરહદ પર ભારતીય ચોકીને કબજે કરવા માટે સંપૂર્ણ આયોજન સાથે 17000 ફૂટની ઊંચાઈએ તવાંગ, અરુણાચલમાં આવ્યા હતા, પરંતુ એવું લાગે છે કે ચીનીઓ ગલવાનને ભૂલી ગયા હતા, તેથી ફરી એકવાર ભારતીય જવાન હથિયારો વિના દરેક હાડકાં તોડી નાખ્યાં, કોઈ પણ ચીની મરી ન જાય તેનું ખાસ ધ્યાન રાખવામાં આવ્યું. હવે એ બધી મરઘીઓ હોસ્પિટલમાં દાખલ છે, હાડકાં જોડાઈ રહ્યાં છે, અને હા, આ ભારતીય સેનાનું સત્તાવાર નિવેદન છે. અને ઘટના 9મી ડિસેમ્બરની છે. જય હિન્દ."
(હિન્દીમાં મૂળ કૅપ્શન: 300 से अधिक चीनी चूजे पूरी प्लानिंग के साथ 17000 फिट की ऊंचाई पर अरुणाचल के तवांग में भारतीय पोस्ट कब्जा करने आए थे बॉर्डर पर , पर लगता ह की चिंके गलवान को भूल गए थे , इसलिए भारतीय जाबांजो ने एक बार फिर से बिना हथियारों के एक एक कि हड्डियां तोड़ी , बाकायदा इस बात का खास ध्यान रखा गया कि कोई चिंका मर न जाए ।अब वो सारे चिंके होस्पिटलाइज ह , हड्डियां जुड़वा रहे ह , ओर हा ये भारतीय सेना का आधिकारिक बयान ह । व घटना 9 दिसम्बर की ह । जय हिंद)
જોવા માટે અહીં ક્લિક કરો.
દૈનિક ભાસ્કરે તાજેતરના તવાંગ અથડામણ વિશેના તેમના લેખમાં આ જૂના વિઝ્યુઅલ્સ પણ શેર કર્યા છે.
જોવા માટે અહીં ક્લિક કરો અને આર્કાઇવ માટે અહીં ક્લિક કરો.
દાવો ટ્વિટ્ટર પર પણ વ્યાપકપણે પ્રસારિત થઈ રહ્યો છે.
જોવા માટે અહીં ક્લિક કરો.
જોવા માટે અહીં ક્લિક કરો.
ફેક્ટ-ચેક
BOOM માં જાણવા મળ્યું કે અનડેટેડ વિડિયો ઓછામાં ઓછો બે વર્ષ જૂનો છે, કારણ કે જૂન 2020માં ઘણા સમાચાર આઉટલેટ્સ દ્વારા ક્લિપની જાણ કરવામાં આવી હતી.
અમે Yandex પર રિવર્સ ઇમેજ સર્ચનો ઉપયોગ કરીને વીડિયો શોધ્યો અને જાણવા મળ્યું કે વીડિયોનું સૌથી પહેલું વર્ઝન અપલોડ કરવામાં આવ્યું હતું 22 જૂન, 2020 ના રોજ @bhariyadefence પેજ દ્વારા Instagram પર.
આના પરથી સંકેત લેતા, અમે વિડિયો જોવા માટે સંબંધિત કીવર્ડ્સનો ઉપયોગ કર્યો અને જાણવા મળ્યું કે NDTV એ પણ આ જ વિડિયો શેર કરતી વખતે ઘટનાની જાણ કરી હતી.
લદ્દાખની ગલવાન ખીણમાં ભારતીય અને ચીનની સેનાઓ વચ્ચે હિંસક અથડામણ બાદ આ વીડિયો અપલોડ કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં 20 ભારતીય સૈનિકો માર્યા ગયા હતા.
જોકે NDTV રિપોર્ટમાં ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે વીડિયો અપરિચિત છે અને "તે સ્પષ્ટ નથી કે વીડિયો ક્યારે શૂટ કરવામાં આવ્યો હતો."
ઘટના ક્યારે બની હતી તે BOOM સ્વતંત્ર રીતે ચકાસી શક્યું નથી, પરંતુ તે ઓછામાં ઓછું 2020 નું છે.